ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΕΝΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

Ο Κωνσταντίνος Γιαννούκος (Μπαμπαχούσος), είχε επιτύχει στη Νομική Σχολή Αθηνών και μετά από δύο έτη σπουδών, τα παράτησε γιατί παντρεύτηκε εξ έρωτος με την Παναγιού Λέων.

Λόγω όμως των γνώσεων που είχε αποκτήσει από τις σπουδές του, διορίστηκε δικαστικός κλητήρας, αλλά παράλληλα ασχολείτο και με τα χωράφια.

Ήταν λιγομίλητος, αλλά θυμόσοφος και οι ατάκες που έλεγε ήταν πάντα επιτυχημένες. Είχε ιεραρχήσει τις προτεραιότητες του και δεν παρέκλινε ούτε «κατά κεραίαν» από το στόχο του.

Πηγαίνοντας μια μέρα στο χωράφι, συναντιέται με τον Γιώργο Βλάχο.(Ζορμπαλή).

Ο Ζορμπαλής είχε καμίνι δίπλα στο δρόμο που πήγαινε για τα «Αλώνια» και όποιος πήγαινε για τα χωράφια, περνούσε υποχρεωτικά από εκεί.

Καλημέρα κυρ Κώστα, λέει ο Βλάχος.

Ο Κυρ Κώστας δεν του απάντησε και προχώρησε.

Μετά από λίγες μέρες, ξανασυναντήθηκαν.

Ξανά τον καλημέρισε ο Ζορμπαλής, αλλά ο Κυρ Κώστας πάλι δεν του απάντησε.

Ο Βλάχος συμπέρανε, ότι κάτι έχει μαζί του και δεν του μιλάει.

Την επόμενη φορά που συναντήθηκαν και ενώ τον καλημέρισε ο Βλάχος και ο Κυρ Κώστας δεν του μίλησε, τον πιάνει από το χέρι για να τον σταματήσει και του λέει.

Κυρ Κώστα, έχεις τίποτα μαζί μου;

Όχι ρε Βλάχο, τι να έχω;

Τότε γιατί δεν μου μιλάς; Λέει ο Βλάχος.

Άκου ρε Βλάχο.

Μου είπες καλημέρα.

Ε λοιπόν θα σου πω και εγώ καλημέρα.

Αλλά μήπως θα μείνουμε εκεί;

Μετά θα με ρωτήσεις που πάω.

Θα σου πω, στο χωράφι.

Θα μου πεις, τι θα κάνεις στο χωράφι;

Θα σου πω, ότι πάω για να σπείρω.

Θα μου πεις . Τι θα σπείρεις;

Θα σου πω, καλαμπόκι.

Θα μου πεις, γιατί καλαμπόκι και όχι ρεβίθια και θα αρχίσεις να μου λες γιατί θα ήταν καλύτερα τα ρεβίθια από το καλαμπόκι

Και μετά θα σου πω εγώ γιατί πρέπει να σπείρω καλαμπόκι και σταματημό δεν θα έχουμε.

Κι αν συναντήσω κι άλλον πιο κάτω και μου πει κι αυτός καλημέρα, θα έχουμε κι άλλη κουβέντα και έτσι που θα πάει η δουλειά, θα βραδιάσει και δεν θα έχω φτάσει στο χωράφι.

Αν θέλεις κουβέντα, έλα το βράδυ στο καφενείο να μιλάμε με τι ώρες.

Γιάννης Γιαννούκος

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι τούρκοι αγάδες είχαν μεγάλη δύναμη και οι αυθαιρεσίες τους ήταν πολλές. Ο τούρκος αγάς που ήταν στο Σκουντέρι, κάποτε άρπαξε τη γυναίκα ενός κατοίκου της περιοχής που λεγόταν Μεταξάς. Εδώ πρέπει να πούμε ότι το επίθετο Μεταξάς είναι πολύ συνηθισμένο στη Στενή ακόμα και σήμερα. Ο Μεταξάς λοιπόν πήγε στο Σκουντέρι να βρει τον τούρκο αγά και να ζητήσει πίσω τη γυναίκα του. Με πολύ υπομονή έπεισε το φρουρό να τον αφήσει να περάσει. Μπήκε στον πύργο την ώρα που οι τούρκοι έτρωγαν.

Είπε στον αγά τι ήθελε, αυτός γέλασε και σκεφτόταν τρόπους για να διασκεδάσει την παρέα του.

-Θα στη δώσω πίσω του είπε αλλά μόνο αν καταφέρεις να πιείς όλο το κρασί που έχει αυτή τσότρα.

Μεγάλη η τσότρα και αυτό έμοιαζε αδύνατον.

Αλλά τι να κάνει ο Μεταξάς, δεν είχε άλλη επιλογή και άρχισε να πίνει. Οι τούρκοι διασκέδαζαν κοιτάζοντάς τον και συνέχιζαν το φαγητό τους. Στη μέση περίπου της τσότρας ο Μεταξάς άρχισε να δυσκολεύεται. Είδε ότι στο τραπέζι τους οι τούρκοι είχαν ρέγγες.

-Εμένα όταν έρχεται άνθρωπος στο σπίτι μου, τους είπε, του βάζω να φάει και να πιεί. Εσείς εδώ με έχετε ξεροσφύρι και δεν μου έχετε δώσει ούτε ένα ρεγγοκέφαλο.

Του έδωσαν τα ρεγγοκέφαλα οι Τούρκοι και ο Μεταξάς από την δίψα που του έφερε η ρέγγα ήπιε όλο το κρασί. Θαύμασαν οι τούρκοι και όπως είχε δώσει το λόγο του ο αγάς δεν μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο από να του δώσει τη γυναίκα πίσω.

Σαράπ τον φώναζαν οι τούρκοι από την τούρκικη λέξη şarap που σημαίνει κρασί οπότε σιγά σιγά το παρατσούκλι έγινε και επίθετο.

-Η ιστορία σώθηκε από καταγραφή της εφημερίδας "Σήμαντρο" του Θεολόγου.

Πριν πολλά χρόνια, κυρίως την εποχή των δημοτικών εκλογών, αλλά και τα πρώτα χρόνια των κοινοτήτων, οι εκλογικές αναμετρήσεις ήταν αρκετά φανατισμένες και η δημιουργία επεισοδίων ήταν συχνή.

Η δύναμη των δημάρχων ήταν μεγάλη γιατί ο δήμαρχος είχε πολλές και ουσιαστικές αρμοδιότητες και έτσι οι «χαμένοι» των εκλογών «την είχαν άσχημα» όταν διοικούσε ο αντίπαλος συνδυασμός.

Πολλοί λοιπόν προσπαθούσαν να τα έχουν καλά με τους εκάστοτε εκλεγμένους για να έχουν «το κεφάλι τους ήσυχο».

Εκείνη την εποχή λοιπόν, υπήρχε ένα αυλάκι στην Άνω Στενή που ξεκινούσε από τη βρύση «Μεσοχώρι» περνούσε από την πλατεία του χωριού και κατέληγε στο ποτάμι, όπου και χύνονταν τα νερά της βρύσης.

Κατά τη διάρκεια της καταμέτρησης των ψηφοδελτίων, οι ψηφοφόροι - οπαδοί των δύο συνδυασμών περίμεναν στην πλατεία οι μεν από τη μία μεριά του αυλακιού και οι άλλοι από την απέναντι μεριά, έτοιμοι να πανηγυρίσουν, ανάλογα με την έκβαση των αποτελεσμάτων, τα οποία (αποτελέσματα) ανακοινώνονταν σταδιακώς, γιατί όλο και κάποιος έβγαινε από την καταμέτρηση και ενημέρωνε τους αδημονούντες οπαδούς για την πορεία της καταμέτρησης.

Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι κάθε φορά που γινόταν ενημέρωση οι εκδηλώσεις στα δύο στρατόπεδα ήταν ανάλογες.

Κάποιοι λοιπόν που ήθελαν να είναι με το νικητή, είχαν λάβει θέση κοντά στο αυλάκι και όταν βάσει των ανακοινώσεων έβλεπαν ότι προηγείται ο αντίπαλος συνδυασμός πηδούσαν από την άλλη μεριά του αυλακιού και πανηγύριζαν, για να δείξουν ότι είναι με το μέρος του συνδυασμού που εκλέχτηκε και συνεπώς να έχουν την ανάλογη μεταχείριση στα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Αυτούς λοιπόν τους ονόμαζαν... Αυλακάδες.

Σήμερα δεν συμβαίνει αυτό, γιατί τα ήθη είναι πιο ήρεμα, δεν γίνονται ταραχές, ούτε και ο δήμος έχει τόσο μεγάλες εξουσίες για να εμπνεύσει το φόβο. Όμως πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να τα έχουν καλά με το νικητή.

Γι' αυτό οι σημερινοί «Αυλακάδες» δεν περιμένουν τα αποτελέσματα για να πανηγυρίσουν, όμως «μυρίζονται» από νωρίς ποιος μπορεί να είναι ο νικητής και πηγαίνουν μαζί του είτε σαν υποψήφιοι είτε σαν ψηφοφόροι. Ασχέτως με το ποια ήταν η στάση τους όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Γιάννης Γιαννούκος

Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες. οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, τα τάγματα ασφαλείας, οι αντάρτες. Κινδύνευες ανά πάσα στιγμή να θεωρηθείς φιλικός ή εχθρικός προς τη μία ή την άλλη πλευρά και να εκτελεστείς με συνοπτικές διαδικασίες.

Οι γερμανοί είχαν πληροφορίες, πως οι κάτοικοι την Καμπιών (τα Καμπιά απέχουν 4,5 περίπου χιλιόμετρα από τη Στενή), τροφοδοτούσαν με τρόφιμα τους αντάρτες.

Μια μέρα λοιπόν οι Καμπιώτες ακούν από τα μεγάφωνα να τους καλούν στην πλατεία για να τους μιλήσει ένας Γερμανός αξιωματικός οποίος είχε έρθει επικεφαλής αποσπάσματος.

Ο Γερμανός αξιωματικός άρχισε να απειλεί και να απαιτεί να του κατονομάσουν αυτούς που ήταν συνεργάτες των ανταρτών και τους τροφοδοτούσαν.

Φυσικά, οι Καμπιώτες αρνήθηκαν τα πάντα, λέγοντος ότι ουδέποτε έχουν βοηθήσει τους αντάρτες, ότι είναι φιλήσυχοι οικογενειάρχες κ.λ.π.

Αλλά ο Γερμανός συνέχισε να απειλεί πως θα προβεί σε συλλήψεις και εκτελέσεις, αν δε μάθει ποιοι τροφοδοτούν τους αντάρτες.

Ξαφνικά βγαίνει μπροστά από το πλήθος ο ιερέας του χωριού, Παπαθανάσης Παλαιολόγος (Παπακατσαφούτης), που καταγόταν από τη Στενή.

Κύριε αξιωματικέ του λέει (μέσω διερμηνέως). Δεν πρόκειται να βρεις άκρη, εδώ κανείς δεν έχει δώσει ψωμί σε αντάρτη, κι αν είναι κάποιος δεν πρόκειται να σου το πει και έτσι μπορεί να πάρεις άδικα στο λαιμό σου αθώους ανθρώπους.

Για να καταλάβεις λοιπόν πως είναι η κατάσταση εδώ στο χωριό μας αλλά και σε όλα τα χωριά, θα σου προτείνω, να μείνεις απόψε μαζί μας και θα σε φιλοξενήσω εγώ.

Όμως θα διώξεις τους στρατιώτες σου, θα τους δώσεις και το πιστόλι σου.

Εκεί λοιπόν που θα κοιμάσαι χωρίς όπλο και χωρίς τους στρατιώτες σου κι έρθουν οι αντάρτες να σου γυρέψουνε ψωμί, τότε… εσύ μην τους δίνεις.

Γιάννης Γιαννούκος