Πρώτο θέμα στις ειδήσεις ότι δάσκαλος έριξε χαστούκι σε μαθητή κι αμέσως ήρθαν σκέψεις και αναμνήσεις όπως και σε πολλούς άλλους 55αρηδες φαντάζομαι, όσο για τις μεγαλύτερες ηλικίες άστο καλύτερα: 

«Δάσκαλι να τουν βαράς να γίν’ καλός άνθρωπους», «Βάρα κι όπ’ τουν πάρ’». Αυτό είναι ξύλο που λένε με γονική συναίνεση. Αυτή η έκφραση δεν είναι και τόσο παλιά στο χωριό μας. Ακόμα και οι σημερινοί πενηντάρηδες θυμούνται με «νοσταλγία» τις παιδαγωγικές πρακτικές που εφάρμοζαν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές με την ανοχή κάποιες φορές και των γονέων. Θυμάμαι κάποιες γερές ξυλιές με τον χάρακα ή κάποιες γερές σφαλιάρες που σου έφευγε το σαγόνι ακόμα και στο Γυμνάσιο. Τα πράγματα βέβαια ήταν πολύ χειρότερα στο Δημοτικό. Εκεί έπρεπε μόνος σου να πας να κόψεις την αγριελιά για να τις φας την επόμενη.

Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους απαγορευόταν η κυκλοφορία στους δρόμους, εκτός κι αν είχες μια καλή δικαιολογία που ο δάσκαλος την διασταύρωνε πάντα με τον γονέα. Αν σε πετύχαινε ο δάσκαλος στον δρόμο, σου έδινε τα κλειδιά του σχολείου, κλεινόσουν μέσα μόνος σου για κάμποση ώρα και περίμενες πότε θα ερχόταν το πλήρωμα του χρόνου να επιστρέψει ο δάσκαλος από τη βόλτα του στο καφενείο για να τις «αρπάξεις». Για κάποιους πιο άτυχους από μένα τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα γιατί αυτοί είχαν και δεύτερο γύρο ξύλου στο σπίτι από τους γονείς.

Εκτός από τη σύλληψη στο δρόμο η το παιχνίδι στη γειτονιά, βαριές ποινές επισύρανε κι άλλες ένα σωρό εγκληματικές πράξεις. Το να μιλήσεις στην τάξη με τον διπλανό σου, να χαζέψεις στο μάθημα, να πας αδιάβαστος, να κτυπήσεις κάποιον στο διάλλειμα, να βρίσεις η να μην κάτσεις φρόνιμος στην εκκλησία, να έχεις τα νύχια σου άκοπα.

Ο δάσκαλος όταν έβγαινε έξω είχε πάντα μαζί του μια σφυρίχτρα. Ίδια με αυτή που είχανε και οι αστυνομικοί. Ο ήχος αυτός της σφυρίχτρας είχε συνδεθεί με πολύ ξύλο και πολύ πόνο. Ακόμα και σήμερα ακούγοντας αυτό τον ήχο σε κάποια αστυνομικά έργα ακόμα μου σηκώνεται η τρίχα.

Οι ποινές ποικίλανε, μιας και οι παλιοί δάσκαλοι είχαν μεγάλη φαντασία στο συγκεκριμένο θέμα. Τράβηγμα ή στρίψιμο τα αυτιά, πίεση στους λοβούς των αυτιών, ξύλο με το χοντρό χάρακα που ήταν ίσος με το μπόι μας, χτυπήματα με ξύλο αγριελιάς το οποίο έτσουζε περισσότερο και είχε ανατριχιαστικό ήχο καθώς έσχιζε τον αέρα προτού προσγειωθεί στις παλάμες σου κ.λπ., που να τα θυμάσαι όλα;

Βέβαια αυτό ήταν μάλλον ένα ξύλο υπό πληρωμή μιας και ήθη του χωριού επέβαλαν η κάθε οικογένεια να προσφέρει το κάτι τις της στο δάσκαλο, αυγουλάκια, κοτούλες, ντομάτες, αχλάδια, ότι είχε ο καθένας. Αυτή η συνήθεια επεκτεινόταν βέβαια και σε άλλους δημόσιους λειτουργούς μια και ένας δασοφύλακας κάποτε πούλαγε και τυρί ή ένας αστυνομικός πούλαγε αρνιά το Πάσχα, μιας κι αυτά που τους πήγαιναν ήταν πάνω από αυτά που μπορούσαν να καταναλώσουν

Και επειδή οι τιμωρίες δεν είναι πάντα δίκαιες, πολλές φορές τις έτρωγες, δεν ήξερες τον λόγο και δεν τολμούσες να ρωτήσεις. Συνηθισμένες οι ομαδικές ποινές από την αταξία κάποιου.

Από την πρώτη μέρα ξύλο

Γυρίζοντας από τις καλοκαιρινές του διακοπές ο δάσκαλος για να ξεκινήσει την σχολική χρονιά, μπαίνει στο προαύλιο του σχολείο και τι να δει. Σε κάθε δεντράκι που παριέβαλαν το προαύλιο κομμένα κλωνάρια κάτω από αυτά. Την πρώτη ημέρα λοιπόν έψαξε να βρει τους ενόχους, αλλά δεν έβρισκε άκρη με τίποτα. Κι αφού δεν βρήκε άκρη αποφάσισε να ξυλοφορτώσει όλους όσους έπαιζαν το καλοκαίρι στο προαύλιο, δηλαδή όλους.

Τελικά μετά από μέρες μάθαμε ότι δεν υπήρξε δολιοφθορά κι ότι απλώς κάποιος από το χωριό που ήξερε από δέντρα, τα είχε κλαδέψει για να πάρουν δύναμη.

Βέβαια το ξύλο είχε φάει όλο το σχολείο και φυσικά ποτέ δεν ανάφερε ο δάσκαλος το θέμα.

Η λογική του δασκάλου λίγο ταίριαζε με τη δική μας, μιας και οι δάσκαλοι θεωρούσαν σαν την εσχάτη των ποινών την αποβολή. Σκεφτείτε την ανακούφισή μου όταν σε ομαδική τιμωρία όλους τους άλλους συμμετέχοντες στην αταξία τους τσάκισε στο ξύλο και εμένα μου ανακοίνωσε στο τέλος, ότι παίρνω την χειρότερη τιμωρία που είναι η αποβολή. Ώσπου να βγω από την αίθουσα είχα την αγωνία μήπως το μετανιώσει και με γυρίσει πίσω για να μου σπάσει κι εμένα τα μούτρα. Για να μου κάνει την ποινή χειρότερη, πήρε το σχολείο και το πήγε εκδρομή, στους Βούνους άμα θυμάμαι καλά. Ποτέ μου δεν πήρα χαμπάρι ότι αυτή ήταν η υψίστη ατίμωση που μπορούσα να δεχτώ όπως μου είπαν την επομένη. Τι ατίμωση και βλακείες σκεφτόμουν εγώ, αφού γλύτωσα το ξύλο δεν με νοιάζει τίποτα. Βέβαια μέθοδοι υποτίθεται συνετισμού ή εξευτελισμού αλλιώς υπήρχαν κι άλλοι. Το θρανίο των ατάκτων στην πρώτη σειρά, η τιμωρία της γωνίας που έπρεπε να κοιτάς όρθιος τον τοίχο, ο πελαργός δηλαδή να στέκεσαι στη γωνία όρθιος στο ένα πόδι και λίγο παλαιότερα που δεν το πρόλαβα ευτυχώς, στη γωνία καθισμένος στα γόνατα τα οποία ακουμπούσαν σε χαλίκια.

Γιάννης Μητάκης

• Προηγούμενο
• Επόμενο