Μια φορά ήταν ένας βοσκός. Εκεί που πήγαινε είδε μια φωτιά κι εκεί άπου κάτου ήταν παγιδευμένο ένα φίδι. «Βόηθα με να βγω», λέει το φίδι. Το βγάζει κι ο βοσκός. «Τι καλό να σου κάμω;» λέει το φίδι. «Θέλω να καταλαβαίνω όλα τα ζώα», λέει αυτός.

Τον παίρνει το φίδι, πάνε στην κορυφή του βουνού, όπου είχαν σύναξη τα φίδια.

Βάλανε το βοσκό στη μέση και περνούσαν όλα ένα ένα και τον έφτυναν κι έτσι κατάλαβε τη γλώσσα όλων των ζώων. Όταν τον έφτυσαν όλα, το φίδι που είχε σώσει τον πήρε κατά κει και τ’ λέει: «Μην πεις απ΄αυτά που είδες, τίποτα, αλλιώς θα πεθάνεις». Ο βοσκός σηκώθηκε και πήγε σπίτι του. Την άλλη μέρα πήγε με τη γυναίκα του στο χουράφι μαζί με τη φοράδα που ήταν γκαστρουμένη και το πουλάρι της. Η γυναίκα του ήταν κι αυτή γκαστρωμένη και είχε κι ένα μωρό στην αγκαλιά και καθόταν πάνω στη φοράδα. Πίσω ερχόταν το πουλάρι κι αυτό γκρίνιαζε στη μάνα του και της λέει, «χι, χι, μάνα, δε μπορώ άλλο, κουράστηκα».

«Βρε,» του ’λεγε η φοράδα, «εγώ κουβαλάω την κυρά που ’ναι γκαστρωμένη δυο και το μωρό στην αγκαλιά τρεις, και το πουλάρι στην κοιλιά μου τέσσερις και μια εγώ πέντε, κι εσύ παραπονιέσαι που ’σαι μονάχος και μια σταλιά;» Τους άκουσε ο βοσκός και λέει στη γυναίκα του, «κατέβα γυναίκα γιατί η φοράδα είναι γκαστρουμέν’ και δε μπορεί». «Κι εσύ πού το ξέρεις;» λέει αυτή. «Δε μπορώ να πω πού το ξέρω, γιατί θα πεθάνω!» της λέει αυτός.

Έπειτα ήταν να σφάξουν ένα μανάρι. «Μπε, μπε» φώναζε αυτό, «μάνα με σφάζουνε». «Για κοίτα», έλεγε κι η προβατίνα, «δώδεκα θηλυκές τους έκανα τις έχουν και βουσκάνε, και τώρα που έκανα κριό, θέλουν να μου το σφάξουν.»

Τ’ ακούει ο βοσκός, λέει στη γυναίκα τ’, «γυναίκα, να μην το σφάξουμε αυτό, άλλο να σφάξουμε». «Τι λες, βρε άντρα, τώρα που το έχουμε έτοιμο γιατί να μην το σφάξουμε;» «Δε μπορώ να σου πω το μυστικό γιατ’ θα πεθάνω!»

Το βράδυ ουρλιάζαν οι λύκοι κι ο βοσκός ξύπνησε. Είχε κάτι νέα, δυνατά σκυλιά κι έλεγαν μεταξύ τους: «Να κατεβάσουμε τους λύκους, να φάμε κι εμείς κοντά κι ύστερα τα ρίχνουμε στους λύκους». Είχε ο βοσκός κι ένα γέρικο σκυλί κι ένα κουτάβι. Το γέρικο σκυλί έλεγε: «Πίσω, κιαρατάδες. Δυο δόντια έχω, πάνω σας θα τα βγάλω.» Κι έλεγε και το κουτάβι: « Κι εγώ στον παππούλη κοντά». Το πρωί σηκώνεται ο βοσκός και λέει στη γυναίκα του.

«Να σκοτώσουμ’ τα καλά σκυλιά και να κρατήσουμε το γέρικο και το κουτάβι».

«Τρελάθηκες, άντρα;» «Να τα σκοτώσουμ’ αλλά δε μπορώ να σου πω το μυστικό γιατί θα πεθάνω.» «Ε, πες το κι ας πεθάν’ς!» του λέει αυτή. «Δεν το λέω!» Πες το –δεν το λέω – πες το – δεν το λέω, τον έσκασε το βοσκό. «Άντε να σου πω!» της λέει.

«Φτιάξε τα κόλλυβα και ρούχα να μ’ ετοιμάσεις να πιθάνω».

Άρχισε αυτή να ετοιμάζει. Απ’ έξω ήταν οι κότες κι έλεγαν, «βρε το καημένο το αφεντικό, θα πεθάνει ’πόψε που θα πει το μυστικό της γυναίκας του». Τ’ ακούει ο κόκορας και λέει: «Εγώ τις έχω τόσες και τις έχω προσοχή κι αυτός μία έχει και τον κάνει ότι θέλει». «Ε, και τι να κάμει;» ρωτάνε οι κότες. «Να πάρ’ ένα πουρναρίσι, να κρυφτεί πίσω απ’ την πόρτα κι όταν μπει αυτή να την αρχίσ’ και θα δεις εσύ!»

Τ’ ακούει κι ο βοσκός, παίρνει ένα πουρναρίσι και κρύβεται πίσω απ’ την πόρτα. Σε λίγο μπαίνει η γυναίκα του και λέει: «Έλα άντρα και σ’ ετοίμασα!» Την αρχίζει αυτός στις ξυλιές και την κάνει μαύρη. Στο τέλος άρχισε να φωνάζει αυτή: «Άσε με αντρούλη μου, και μη μ’ το λες.» Κι έτσι, ησύχασε αυτός, ησύχασε κι αυτή, κι ησυχάσαμε όλοι.

 Διήγηση: Μαρία Ντούρμα-Μητάκη

---

Ο Βοσκός και το Φίδι – Το παραμύθι του μυστικού

 Εδώ εξυμνούνται δύο πράγματα: η σοφία των ζώων και η θρυλική, γυναικεία περιέργεια. Η γνώση των ζώων είναι ένα μοτίβο γνωστό σε κάθε μυθολογία και κάθε φυλή της γης. Κάθε παράδοση έχει συμβολισμούς που αντιστοιχούν σε ζώα και υπάρχουν πολλές θρησκείες που τους ασπάζονται. Οι Σαμάν στην Αφρική, οι Ινδιάνοι στην Αμερική, οι Βουδιστές και άλλοι θρησκευτικοί κύκλοι περιλάμβαναν – ή περιλαμβάνουν ακόμα – τις συμβολικές δυνάμεις των ζώων στις δοξασίες τους. Στην Ελληνική παράδοση, τα ζώα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με χαρακτηρισμούς που τα περιγράφουν, για παράδειγμα πονηρή αλεπού, κακός λύκος, σοφή κουκουβάγια κλπ.

Το φίδι έχει αποκτήσει διφορούμενο συμβολισμό εφ’ όσον αντιπροσωπεύει την ενέργεια και τη γνώση, που όμως συνεπάγονται την καταστροφή. Στο συγκεκριμένο παραμύθι, το φίδι είναι φορέας υπερφυσικής γνώσης, η οποία μεταδίδεται μέσω υγρού στον άνθρωπο (σάλιο), πράγμα που θυμίζει τους θρύλους της Γερμανικής μυθολογίας . Με το τελετουργικό φτύσιμο των φιδιών, σφραγίζεται μια μυστική

συμφωνία που επιβάλλεται να κρατηθεί μυστική, αλλιώς θα επέλθει η πτώση. Αυτό θα μπορούσε να παραλληλιστεί με την ιστορία του προπατορικού αμαρτήματος, μόνο που εδώ δεν είναι το φίδι που βάζει σε πειρασμό την Εύα. Είναι η ίδια η Εύα – στο πρόσωπο της γυναίκας του βοσκού – που αγωνιά να επιβεβαιώσει τη φήμη της ως αγιάτρευτα περίεργη, κάνοντας τον άντρα της να προτιμά το θάνατο από τη γκρίνια της.

Γεωργία Καρδιόλακα

• Προηγούμενο
• Επόμενο