Μια μέρα σ΄ένα χωριό
Από τη στήλη «Στο περιθώριο της ζωής», του Π. Παλαιολόγου. Εφημερίδα «ΒΗΜΑ», στις 28 Ιουνίου 1967
Σας ξεναγώ και σήμερα στην Άνω Στενή της Εύβοιας. Έξη ετών ανακάλυψη. Από τους πρώτους που την επεσήμαναν, ο Σπύρος Μελάς, ο Ψαθάς, ο Τάσος Ζάππας. Έργο του Θεού και ενός γιατρού. Δεκάξη χρόνια γιατρός του χωριού, χωρικός κι ο ίδιος, ο κ. Καρλατήρας εγκαταλείποντας τη Στενή για να σταδιοδρομήσει στη γειτονική Χαλκίδα, άφησε εις ανάμνηση τη «Δίρφυ» που έδωσε τουριστική υπόσταση στην περιοχή. Άφησε ακόμη έμψυχη δωρεά, έναν από τους γιους με τη νύφη του, στη διεύθυνση του ξενοδοχείου. Άφησε και την άλλη νύφη, γιάτραινα αυτή, αγροτική γιατρό στην περιφέρεια που υπηρέτησε ο πεθερός της. Γιατροοικογένεια. Στη Σιένα σπούδασαν τα δυο αγόρια. Στην Ιταλία επίσης ο τρίτος γιος, φαρμακοποιός αυτός.
Όλοι μαζί τώρα άρχισαν να πλαισιώνουν στην κλινική του τον πατέρα τους. Για πόσα είναι ικανή η οικογένεια όταν είναι οικογένεια…..Από κει και πέρα η Άνω Στενή θεριεύει. Γεμάτη τα χειμωνιάτικα Σαββατοκύριακα η «Δίρφυ». Γεμάτη και τους θερινούς μήνες. Οικονομικό και πρόσχαρο ξενοδοχείο. Ότι χρειάζεται για τους «μέσους». Αγκαλιασμένο από πλατάνους και νερά. Βρύση με τρία στόμια στην περιοχή. Αλλά και που δεν είναι βρύσες. Πάνω από είκοσι στο χωριό. Δεν ζητάτε να σας φέρουν νερό. Απλώνετε το χέρι από την καρέκλα του καφενείου σας και γεμίζετε το ποτήρι.
Η φύση άραγε είναι που δίνει ημερότητα στο χωριό ή το χωριό δίνει ημερότητα στους κατοίκους; Αγαθοί, μειλίχιοι, ευπροσήγοροι. Δεν είναι πολλοί. Ούτε χίλιοι πεντακόσιοι. Το ξενοδοχείο τους τονώνει οικονομικά με την κίνηση που δημιουργείται..Αθρόα παραγωγή επιστημόνων. Εκπαιδευτικοί, γιατροί, δικηγόροι, τεχνικοί. Τέσσερις μου λένε στρατηγοί. Ατάραχος ο ύπνος με το νανούρισμα των πλατάνων και του νερού. Χορτάτος από ανάπαυση, βρίσκομαι το πρωινό στους κυριακάτικους δρόμους. Μεγάλη μέρα για το χωριό: Η τελετή του σχολείου. Πυρετώδης η κίνηση. Τ΄ αγόρια κάνουν την τουαλέτα τους βάνοντας τα κεφάλια τους κάτω από τις υπαίθριες βρύσες. Οι μητέρες πλένουν τα πόδια ως τον αστράγαλο. Ο ταβερνιάρης περνά στη σούβλα το κοκορέτσι. Μια κοπέλα σιδερώνει την κλαρωτή της φούστα. Τα παιδιά κουβαλούν καρέκλες στο σχολείο.
Ημιτελές το κτίριο. Στο «καρά γιαπί» του άνω ορόφου η γιορτή. Κυριαρχούν ο γυναικείος κόσμος και οι προχωρημένες ηλικίες. Δεν έμειναν στα σπίτια μπερντέδες, κουρτίνες, σεντόνια, κουρελούδες. Ως και κόλες περιτυλίγματος για να καλυφθούν τα κενά της σκηνής. Ανοίγει κάποτε η αυλαία. Κουρεμένα τα κεφαλάκια των αγοριών. Καλοσφουγγαρισμένα τα μουτράκια, τα μπουτάκια. Με τα καλά τους οι μαθητές και οι μαθήτριες του Δημοτικού. Το χρώμα τη υγείας στα μάγουλα των περισσότερων. Συντελεί σ΄ αυτό και το συσσίτιο. Μη γινόμαστε αρνητές των πάντων. Ευεργετικό για τα χωριά, όπου οι γονείς λείπουν όλη μέρα στα κτήματα και τα παιδιά, ακόμα και όταν υπήρχε επάρκεια, χωρίς έλεγχο καθώς έμεναν, την περνούσαν με μια ελιά κι ένα ξεροκόμματο. Τώρα, πρωί–μεσημέρι, υπάρχει από πάνω τους η δασκάλα ή ο δάσκαλος. Υπάρχει και το πιάτο. Γεύματα υγιεινά και χορταστικά. Απαγγελίες και σκετς στη σκηνή. Διασκεδαστικές αδεξιότητες. Μόνο που δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω πιο παιδαγωγικό σκοπό εξυπηρετούν όλες αυτές οι σχολικές επιδείξεις. Αυτό όμως δεν είναι του παρόντος. Η ώρα τώρα του δασκάλου. Με τα σκούρα του ο διευθυντής του σχολείου. Και να τύχει τη νύχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή να γνωρίσει το ρίγος και τη χαρά της πατρότητας. Ίσως γι αυτό, νωπός πατέρας ο νέος άνθρωπος, προσφωνεί με τόση ζεστασιά τα παιδιά που ζυμώθηκαν μαζί του και καθώς αυτά τον κοιτάζουν στα μάτια, τον ακούνε να τους λέει ότι από το βλέμμα τους αντλεί αισιοδοξία και θάρρος για καλύτερο αύριο.
Π. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ