Ιστορίες με μυλωνάδες
«Όλο εσύ στο μύλο, καλά σ’ έκανε κι ο μυλωνάς»….
Οι μυλωνάδες είχαν τη φήμη μπερμπάντηδων και γυναικάδων και για αυτό το λόγο πολλές γυναίκες αποφεύγανε να πάνε μόνες τους στο μύλο. Έχουν διασωθεί πολλές ιστορίες όπως η πάρα κάτω με τη σκανταλιάρα αλέστρα:
-Μύρισέ με μυλωνά.
-Δεν θέλεις.
Μετά από λίγες ημέρες
-Μύρισέ με μυλωνά.
-Θέλεις.
-Αμ’ και πριν ήθελα αλλά ήσουν συναχωμένος.
Ο μυλωνάς και ο ληστής
Οι μυλωνάδες φημίζονταν επίσης για την εξυπνάδα τους. Ο παππούς μου ο μυλωνάς διηγούνταν την πάρα κάτω ιστορία.
Μια φορά κι έναν καιρό ένας άγριος ληστής πήγε να ληστέψει ένα μυλωνά νομίζοντας ότι είναι μόνος του στο μύλο. Χτύπησε την αμπαρωμένη πόρτα φωνάζοντας «Ποιος είναι εδώ;». Ο έξυπνος μυλωνάς κατάλαβε για ποιο πράγμα πρόκειται και ετοιμόλογα απάντησε: «Ο Πάνος, ο Πανούλιας, τα δυο παιδιά του Πάνου, εγώ κι ο μυλωνάς». Ο ληστής νομίζοντας ότι έχει να κάνει με έξι άτομα φοβήθηκε και έφυγε.
Ο μυλωνάς κι ο διάολος.
Για τους μυλωνάδες τα μυστικά του επαγγέλματος ήταν ιερά και δεν τα έλεγαν σε κανέναν παρά μόνο στα παιδιά τους. Ο κόσμος ποτέ δεν μπόρεσε να καταλάβει πώς κάνουν τα φράγματα στο ποτάμι ή πώς συνταιριάζουν τους μηχανισμούς του μύλου. Τους θεωρούσαν μάγους ή συνεταίρους του διαβόλου.
Κάποτε ένας μυλωνάς προσπαθούσε να συνταιριάξει καινούρια λιθάρια για το μύλο του, αλλά δεν τα κατάφερνε. Φώναξε 2-3 μυλωνάδες από τα γύρω χωριά, αλλά και πάλι οι μυλόπετρες δεν ταίριαζαν. Τελικά απογοητευμένος είπε:
-Όλους τους φωνάξαμε δεν φωνάζουμε και το διάολο;
-Πηγαίνω να τον φέρω και έφυγε. Κάπου συνάντησε το διάολο, του εξήγησε τι τον ήθελε και εκείνος του απάντησε:
-Πήγαινε και έρχομαι.
Ο μυλωνάς επέστρεψε στο μύλο, ενημέρωσε τους άλλους και περίμεναν. Με αρκετή καθυστέρηση φάνηκε ο διάολος καβάλα σε έναν κόκορα στον οποίο είχε φορέσει γκέμια σαν να ήταν άλογο. Μόλις τον είδαν οι μυλωνάδες άρχισαν να γελάνε βροντερά. Ο διάολος θύμωσε, γύρισε και έφυγε. Ο ιδιοκτήτης του μύλου πήρε κρυφά το διάολο από πίσω και περίμενε. Σε λίγο τον άκουσε να μονολογεί και να φωνάζει όλος νεύρα: «Δεν νογάνε οι κερατάδες να βάλουν πέτρα και σφήνα, πέτρα και σφήνα και μετά να δέσουν τα λιθάρια και κορόιδευαν εμένα»! Αφού άκουσε ο μυλωνάς, χωρίς να μιλήσει, επέστρεψε στο μύλο, ενημέρωσε και τους άλλους και έδεσαν τις πέτρες με τον τρόπο που έλεγε ο διάβολος και ο μύλος λειτούργησε. Την άλλη μέρα ο διάβολος πήγε στο μύλο και μεταξύ αυτού και του μυλωνά, σύμφωνα με τον μύθο, διεξήχθη ο κατωτέρω διάλογος:
Διάβολος: Ήρθα να πάρω το μερτικό μου.
Μυλωνάς: Και ποιος είσαι εσύ που μου γυρεύεις μερτικό;
Διάβολος: Χθες με κρυφάκουσες όταν έλεγα «πέτρα και σφήνα, πέτρα και σφήνα» και έτσι έφτιαξες το μύλο.
Το τι έγινε παρακάτω κι αν πλήρωσε μόνο ο μυλωνάς κι ο διάολος ξέρουνε. Εμείς δεν θα μάθουμε ποτέ.
---
Μια ιστορία με πολλές ομοιότητες έχει διασωθεί στη Βόρειο Εύβοια. Σύμφωνα με αυτή την ιστορία, το μύλο τον έφτιαξε ο Χριστός και οι μαθητές του. Τα έφτιαξαν όλα τέλεια, το μόνο που δεν μπόρεσαν να καταφέρουν ήταν να πέφτει μόνο του το σιτάρι στις μυλόπετρες. Επισκέφτηκε το μύλο ο διάολος, καθισμένος ανάποδα σε ένα γάιδαρο και μόλις μπήκε μέσα είδε τους μαθητές να ρίχνουν με τις χούφτες το σιτάρι στις μυλόπετρες. Ο διάολος έσκασε στα γέλια και έφυγε κρατώντας την κοιλιά του. Ο Χριστός έστειλε τους μαθητές του να ακολουθήσουν το διάβολο που γέλαγε και έλεγε: «Ρίχνουν το σιτάρι με τα χέρια, δεν νογάνε να βάλουν ένα ξύλο να σβαρνάει και να πέφτει το σιτάρι μόνο του». Για αυτό στη βόρεια Εύβοια πίστευαν ότι τον μύλο μπορεί να τον έφτιαξε ο Χριστός, αλλά έβαλε την ουρά του και ο διάολος. Γι’ αυτό έλεγαν «Όσες βόλτες φέρνει το λιθάρι, τόσα διαόλια έχει μέσα ο μύλος».
Της μυλωνούς ο κώλος
Ένα καλοκαίρι πήγε να αλέσει σε κάποιο μύλο ένας δάσκαλος. Κάθισε στο πεζούλι που ήταν πασπαλισμένο με αλεύρι και περίμενε την σειρά του για να αλέσει. Δίπλα του είδε κάτι σημάδια σαν γράμματα και προσπαθώντας να τα διαβάσει συλλάβισε δυνατά:
-Αυτό πρέπει να είναι Θ (θήτα), το άλλο πρέπει να είναι Ο (όμικρον), αλλά αν ήθελε να γράψει Θωμάς το Θω δεν γράφεται με όμικρον.
Ο μυλωνάς τον άκουσε που μονολογούσε και του είπε:
-Δάσκαλε, καλά πρέπει να τα λες του λόγου σου, αλλά μη γυρεύεις ορθογραφία από της μυλωνούς τον κώλο, επειδή γνώριζε ότι η μυλωνού του κυκλοφορούσε χωρίς βρακί και είχε καθίσει νωρίτερα στο πεζούλι που ο δάσκαλος προσπαθούσε να διαβάσει τα σχήματα!
Γιάννης Μητάκης