Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας, της ύλης και της εργασιακής εξειδίκευσης. Η νέα τάξη πραγμάτων απειλεί τις παλιές συνήθειες καθώς και πολλά στοιχεία του παρελθόντος. Αν και σώζονται κράματα από τον παλιό τρόπο ζωής, υπάρχουν στοιχεία που αφανίστηκαν με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η τυποποίηση έγινε πια απαραίτητη σε βάρος της αυθεντικότητας.

Εμείς θα αναφερθούμε σε παλιά επαγγέλματα και ασχολίες στην παραδοσιακή τους μορφή. Οι ανάγκες των ανθρώπων της εποχής εκείνης, δημιούργησαν μια σειρά από επαγγέλματα τα οποία αντικαταστάθηκαν από άλλα που καλύπτουν τις καινούριες ανάγκες του ανθρώπου.

Οι αγροτικές δουλειές δεν βασίζονται πια τόσο σε χειρονακτική εργασία, όσο στην αυτόματη βοήθεια του τροχοφόρου οχήματος. Με τον ίδιο τρόπο, ακόμα κι η κτηνοτροφία αλλάζει μορφή. Όμως αυτά που οι άνθρωποι βρίσκουν πλέον στα ράφια των πολυκαταστημάτων, τα παρήγαγαν κάποτε με κόπο οι ίδιοι για δική τους κατανάλωση. Ειδικά στην ορεινή περιοχή μας, λόγω της απομόνωσης και της στέρησης ορισμένων προϊόντων, ανάγκαζαν τους κατοίκους να επιδιώκουν την αυτάρκεια. Οι οικογένειες τρέφονταν μόνο με ότι παρήγαγαν μόνοι τους, φορούσαν ότι έφτιαχναν και ότι τους έλειπε το κάλυπταν μέσω των ανταλλαγών.

Το χρήμα ήταν δυσεύρετο κι ο αγώνας για επιβίωση καθημερινός. Στα χωριά μας όλοι ήταν γεωργοί. Ακόμα και αυτοί που ασχολούνταν με την νομαδική κτηνοτροφία φρόντιζαν, έστω και σε μικρό βαθμό, να καλλιεργήσουν κάτι έστω και όψιμα. Καταρχήν, όλοι φρόντιζαν να έχουν το ψωμί της χρονιάς, λίγα ρεβίθια, φάβα, κριθάρι και καλαμπόκι. Ένα μικρό περιβόλι ήταν απαραίτητο, πράγμα που έκανε πολύ σημαντικό το νερό. Συχνή ήταν επίσης κι η καλλιέργεια λίγων δέντρων: συκιές, καρυδιές, λίγες ελιές κι ένα μικρό αμπέλι ίσα ίσα για το κρασί της χρονιάς. Παρόλα αυτά, τα δένδρα ήταν πολύ λίγα μιας και συνήθιζαν να χρησιμοποιούν και την πιο μικρή σπιθαμή γης για τα δημητριακά. Ακόμα και σε δύσβατες πλαγιές, που δεν μπορούσαν να ανεβούν ούτε τα ζώα, ο κόσμος καλλιεργούσε με την τσάπα ρεβίθια ή φάβα για να μην πάει ούτε μια σπιθαμή γης ανεκμετάλλευτη. Όλα τα νοικοκυριά είχαν τα ζώα τους, για να κάνουν τις δουλειές τους αλλά και να έχουν κάποιες φορές το χρόνο κρέας, γάλα, τυρί ,αυγά ακόμα και το μαλλί για τα ρούχα τους ή δέρμα γουρουνιού για τα παπούτσια τους. Δεν άφηναν τίποτα να πάει χαμένο. Εκτός από αυτά, που ήταν και οι βασικές ασχολίες στη Στενή, πολλοί είχαν και μια δεύτερη ασχολία, μια άλλη τέχνη για να τους βοηθάει στη βελτίωση της ζωής τους. Όπως προαναφέρθηκε, ελάχιστοι ήταν αυτοί που δεν ήταν γεωργοί στα χωριά μας. Για το λόγο αυτό, οι περισσότερες ασχολίες που ακολουθούν θα έπρεπε μάλλον να αναφερθούν σαν πάρεργα παρά σαν επαγγέλματα. Σε κάποια από αυτά θα ταίριαζε περισσότερο ο χαρακτηρισμός «μικροαπασχόληση». Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι οι περισσότεροι δήλωναν πολυτεχνίτες εν’ όψη των αναγκών που απαιτούσαν αυτονομία. Τα ονόματα που αναφέρονται στα πάρεργα που ακολουθούν είναι στις περισσότερες περιπτώσεις οι τελευταίοι που ασχολήθηκαν με το αντικείμενο τους.

Γιάννης Μητάκης  

• Επόμενο